Toàn cảnh cần biết về Học & thi tiếng Đức
Lộ trình học và thi tiếng Đức để xin visa đi làm
Trước tình trạng thiếu hụt lao động nghiêm trọng do già hóa dân số, CHLB Đức cần một lượng lớn lao động có tay nghề từ các nước ngoài EU. Chính sách visa mới từ tháng 11/2023 với nhiều điều chỉnh tích cực đã mở ra cơ hội cho người Việt Nam thông qua hai con đường chính: du học nghề và chuyển đổi văn bằng. “Cửa ải” đầu tiên để đăng ký Visa lao động Đức là khả năng tiếng Đức. Vậy học và thi tiếng Đức để xin visa lao động cần những gì? Trong bài viết dưới đây, Vilaco sẽ hướng dẫn bạn chi tiết về yêu cầu và lộ trình học phù hợp cho từng đối tượng.
Xác định mục tiêu
Lựa chọn hình thức visa lao động phù hợp với bản thân tại Đức
Nếu bạn đang có ý định làm việc tại Đức, có hai con đường chính mà bạn có thể cân nhắc.
Con đường thứ nhất là du học nghề (Duale Berufsausbildung), phù hợp cho những bạn muốn được đào tạo nghề bài bản tại Đức. Với hình thức này, bạn sẽ được học kết hợp giữa lý thuyết tại trường và thực hành tại doanh nghiệp trong thời gian từ 2 đến 3,5 năm. Trong quá trình này, bạn sẽ được nhận lương trung bình khoảng 955-1600 EUR mỗi tháng và có cơ hội được doanh nghiệp tiếp nhận làm việc sau khi tốt nghiệp. Để đăng ký du học nghề, bạn cần chuẩn bị 4 văn bản/hợp đồng chính:
- Hợp đồng đào tạo với trường dạy nghề (Berufsschule)
- Hợp đồng thực tập với doanh nghiệp (Ausbildungsvertrag)
- Hợp đồng hoặc Xác nhận chỗ ở (Mietvertrag/Wohnungsbestätigung)
- Đăng ký khóa học tiếng Đức (nếu chưa đạt B1)
Sau khi có đủ các giấy tờ này, bạn sẽ xin visa học nghề (Visum zum Absolvieren einer Berufsausbildung) để sang Đức.
Con đường thứ hai là đi theo diện lao động có tay nghề thông qua hình thức chuyển đổi văn bằng. Lựa chọn này phù hợp cho những người đã có bằng cấp và kinh nghiệm làm việc. Để theo con đường này, bạn cần thực hiện thủ tục công nhận văn bằng chuyên môn tại Đức, đạt trình độ tiếng Đức theo yêu cầu và tìm được công ty tuyển dụng với mức lương đáp ứng quy định của chính phủ Đức. Bạn có thể lựa chọn các hình thức visa phù hợp như visa làm việc cho lao động có tay nghề, visa đối tác công nhận văn bằng, hoặc thẻ xanh EU.
Phụ lục 1: Chính sách về lao động nước ngoài và các hình thức Visa đi làm tại Đức
Chủ trương chung của chính phủ Liên bang Đức về lao động nhập cư
Trước tình trạng thiếu hụt lao động nghiêm trọng do già hóa dân số, CHLB Đức đang triển khai nhiều chính sách mở cửa tích cực để thu hút nguồn nhân lực từ các nước ngoài EU. Tháng 11/2023, chính phủ Đức ban hành luật nhập cư lao động mới với nhiều điều chỉnh quan trọng, tạo thuận lợi cho người lao động nước ngoài.
Cụ thể, Đức đã đơn giản hóa đáng kể các thủ tục xin visa và giấy phép lao động. Người lao động không còn bắt buộc phải làm việc đúng ngành nghề được đào tạo, trừ một số nghề đặc thù như y tế, giáo dục. Các tiêu chuẩn về thu nhập tối thiểu cũng được điều chỉnh theo hướng thực tế hơn. Với các ngành nghề thiếu nhân lực, mức lương theo quy định cần đạt tối thiểu 43.759,80 EUR/năm (khoảng 47.700 USD/năm), tương đương mức lương gộp khoảng 3.500 USD/tháng chưa trừ thuế và bảo hiểm. Đối với các ngành thông thường, mức này là 48.300 EUR/năm (khoảng 52.650 USD/năm), tương đương khoảng 4.000 USD/tháng.
Đức cũng mở rộng danh sách ngành nghề được ưu tiên, bao gồm thêm nhiều lĩnh vực như quản lý sản xuất, công nghệ thông tin, chăm sóc y tế, giáo dục. Đặc biệt trong lĩnh vực IT, người lao động có thể được miễn yêu cầu về bằng cấp nếu có ít nhất ba năm kinh nghiệm làm việc. Chính sách đoàn tụ gia đình cũng được nới lỏng đáng kể, với thủ tục đơn giản hơn và có thể được miễn một số yêu cầu về chứng minh thu nhập và nhà ở.
Các loại visa dành cho lao động nước ngoài làm việc tại Đức
Có nhiều lựa chọn visa khác nhau để bạn có cơ hội tham gia vào thị trường lao động tại Đức. Chỉ cần bạn có tay nghề, đã trải qua quá trình học và thi tiếng Đức để xin visa đi làm, thì cho dù mới tốt nghiệp hay đã có nhiều kinh nghiệm, đều sẽ tìm được hình thức cư trú phù hợp:
- Visa làm việc cho lao động có tay nghề (Visum zum Arbeiten für Fachkräfte): Dành cho người có bằng cấp được công nhận tại Đức và đã được tuyển vào một công việc cụ thể có hợp đồng lao động với doanh nghiệp. Bạn có thể làm việc ở bất kỳ ngành nào, không nhất thiết phải đúng chuyên ngành đào tạo, trừ các ngành nghề đặc thù.
- Visa làm việc cho người có kinh nghiệm chuyên môn (Visum zum Arbeiten für Berufserfahrene): Dành cho người có bằng cấp được công nhận tại nước sở tại (thời gian đào tạo tối thiểu 2 năm) và ít nhất 2 năm kinh nghiệm trong 5 năm gần đây. Hình thức visa này chỉ áp dụng cho các nghề không thuộc diện quản lý đặc biệt.
- Visa đối tác công nhận văn bằng (Visum zur Anerkennungspartnerschaft): Cho phép người lao động vừa làm việc vừa hoàn thành quá trình công nhận văn bằng. Yêu cầu để đăng ký hình thức visa này là người lao động cần có thỏa thuận với doanh nghiệp về việc hỗ trợ quá trình công nhận văn bằng và doanh nghiệp cần có kinh nghiệm trong lĩnh vực đào tạo.
- Visa cho chuyên gia IT (Visaoptionen für IT-Kräfte): Ngành IT có nhiều lựa chọn như Thẻ xanh EU (có hoặc không có bằng đại học nếu có 3 năm kinh nghiệm), visa lao động có tay nghề, hoặc visa cho người có kinh nghiệm nghề.
- Visa công nhận bằng cấp nước ngoài (Visum zur Anerkennung ausländischer Berufsqualifikationen): Dành cho người có bằng cấp được đánh giá tương đương một phần. Sau khi sang Đức, người lao động sẽ cần tham gia các khóa học bổ túc nghề nghiệp để được công nhận hoàn toàn.
- Visa học nghề (Visum zum Absolvieren einer Berufsausbildung): Dành cho người muốn tham gia chương trình đào tạo nghề kép tại Đức. Để đăng ký hình thức Visa này, bạn cần có hợp đồng đào tạo với một doanh nghiệp Đức.
- Thẻ xanh EU (Blaue Karte EU): Thẻ xanh EU (Blaue Karte EU): Dành cho người có bằng đại học được công nhận tại Đức và có hợp đồng lao động với mức lương tối thiểu theo quy định là 48.300 EUR/năm (khoảng 52.650 USD/năm, tương đương 4.000 USD/tháng) cho ngành thông thường, hoặc 43.759,80 EUR/năm (khoảng 47.700 USD/năm, tương đương 3.500 USD/tháng) cho ngành nghề khan hiếm (2025). Thực tế, nhiều công ty còn có thêm lương tháng 13 (thưởng cuối năm), lương mùa hè… và các quyền lợi khác… (Các mức lương trên là lương gộp, chưa trừ thuế và bảo hiểm bắt buộc)
- Thẻ cơ hội (Chancenkarte): Với thẻ cơ hội, bạn được phép tìm việc tại Đức trong thời gian tối đa 1 năm, được làm việc bán thời gian 20 giờ/tuần và thực hiện việc làm thử trong 2 tuần với mỗi công ty.
Yêu cầu về năng lực tiếng Đức để làm việc tại Đức
Tùy theo hình thức đăng ký visa mà bạn lựa chọn, yêu cầu về trình độ tiếng Đức cũng sẽ khác nhau. Nếu chọn sang Đức theo dạng du học nghề, bạn cần đạt trình độ B1 để có thể được trường và doanh nghiệp tiếp nhận vào chương trình học. Đây là yêu cầu cơ bản giúp bạn có thể theo kịp cả phần học lý thuyết ở trường và thực hành tại doanh nghiệp.
Còn nếu bạn chọn đi theo diện chuyển đổi văn bằng, yêu cầu tối thiểu là trình độ A2 để được cấp visa. Tuy nhiên, lời khuyên là bạn nên chuẩn bị tối thiểu trình độ B1 để có thể giao tiếp tốt trong môi trường làm việc. Nếu lựa chọn làm việc trong các ngành y tế như điều dưỡng, bạn cần đạt trình độ B1 hoặc B2 tùy theo quy định của từng bang.
Bảng định nghĩa các cấp độ tiếng Đức (theo thang chuẩn CEFR châu Âu)
| Cấp độ | Khả năng ngôn ngữ |
| A1 – CƠ BẢN | Có thể hiểu và sử dụng các cụm từ cơ bản, những mẫu câu giao tiếp quen thuộc hàng ngày. Có thể tự giới thiệu bản thân và hỏi đáp những thông tin cá nhân đơn giản. Có thể nghe – hiểu và trả lời các mẫu đơn giản nếu người đối thoại nói chậm và rõ ràng. |
| A2 – SƠ CẤP | Có thể hiểu được các câu và cách diễn đạt thường xuyên gặp phải trong các tình huống thường sử dụng, bao gồm thông tin cơ bản về cá nhân và gia đình, mua sắm, công việc. Có thể trao đổi thông tin về những chủ đề đơn giản, quen thuộc. |
| B1 – TRUNG CẤP | Có thể tự xử lý được hầu hết các tình huống thường gặp trong cuộc sống, học tập và làm việc. Có thể trình bày quan điểm về các chủ đề quen thuộc, giải thích được ưu nhược điểm của các phương án khác nhau. Có thể viết văn bản đơn giản về các chủ đề quen thuộc. |
| B2 – CAO CẤP | Có thể hiểu ý chính của các văn bản phức tạp về các chủ đề cụ thể và trừu tượng. Có thể giao tiếp trôi chảy và tự nhiên với người bản ngữ mà không gây khó khăn cho cả hai bên. Có thể viết văn bản chi tiết về nhiều chủ đề khác nhau. |
| C1 – THÀNH THẠO | Có thể sử dụng ngôn ngữ linh hoạt và hiệu quả phục vụ các mục đích xã hội, học thuật và chuyên môn. Có thể hiểu các văn bản dài, phức tạp với nhiều hàm ý. Có thể diễn đạt trôi chảy và tức thì mà không phải tìm kiếm từ ngữ một cách rõ ràng. |
| C2 – BẢN NGỮ | Có thể hiểu dễ dàng hầu hết mọi thứ được nghe hoặc đọc. Có thể tóm tắt thông tin từ các nguồn nói và viết khác nhau. Có thể diễn đạt tự nhiên, trôi chảy và chính xác, phân biệt được các sắc thái tinh tế của ý nghĩa trong các tình huống phức tạp. |
Lộ trình học và thi tiếng Đức để xin visa lao động
Quá trình học và thi tiếng Đức để xin visa lao động thường trải qua hai giai đoạn: Giai đoạn đầu tiên là học tại Việt Nam để thi được chứng chỉ tiếng Đức phù hợp để đăng ký visa xuất cảnh. Giai đoạn thứ hai là tiếp tục hoàn thiện và nâng cao trình độ tiếng Đức sau khi đã sang Đức, nhất là thời điểm bạn mới sang.
Lưu ý khi chọn trung tâm học tiếng Đức để đi lao động
Viện Goethe là một trong những tổ chức văn hóa uy tín hàng đầu của Đức, với các khóa học chất lượng nhưng học phí thường khá cao. Tuỳ vào điều kiện của bản thân, bạn có thể học và thi tiếng Đức để xin visa đi làm các trung tâm tiếng Đức khác, miễn là trung tâm đó đáp ứng đầy đủ các tiêu chuẩn chất lượng giảng dạy do Viện Goethe thiết lập. Khi chọn trung tâm học, bạn nên đặc biệt chú ý đến ba yếu tố chính:
Thứ nhất là đội ngũ giáo viên có trình độ cao. Người đứng lớp cần có chứng chỉ tiếng Đức từ C1 trở lên. Lý tưởng nhất là giáo viên đã từng sống và làm việc tại Đức. Các giáo viên cũng có thể là người bản xứ, có bằng đại học chuyên ngành tiếng Đức và kinh nghiệm giảng dạy tiếng Đức như một ngoại ngữ.
Thứ hai là chất lượng chương trình – giáo trình và phương pháp giảng dạy: Chương trình học cần có mục tiêu rõ ràng, sử dụng giáo trình hiện đại và phương pháp giảng dạy hiệu quả. Lớp học nên tập trung vào giao tiếp thực tế, luyện tập phát âm chuẩn và học đầy đủ 4 kỹ năng nghe, nói, đọc, viết. Nội dung học nên được kết hợp, không chỉ về ngôn ngữ mà còn bao gồm kiến thức về văn hóa, đời sống tại Đức.
Thứ ba là cơ sở vật chất và tổ chức. Trung tâm có giấy phép hoạt động hợp pháp, quy trình làm việc chuyên nghiệp, cơ sở vật chất đầy đủ và môi trường học tập thân thiện. Chú trọng việc kiểm tra đầu vào, phân lớp và đánh giá chất lượng một cách nghiêm túc vì người học.
Lộ trình học tiếng Đức
| Cấp độ | Thời gian | Từ vựng | Giáo trình gợi ý* | Nội dung chính |
| A1 | 2.5-3 tháng | 700 từ | • Menschen A1 • Studio d A1 • Schritte Plus Netzwerk neu A1 |
• Giới thiệu bản thân • Cuộc sống hàng ngày • Ngữ pháp cơ bản • Giao tiếp đơn giản |
| A2 | 2.5-3 tháng | 800 từ | • Menschen A2 • Studio d A2 • Netzwerk neu A2 |
• Công việc, nhà ở • Sức khỏe, mua sắm • Thì quá khứ cơ bản • Viết thư ngắn |
| B1 | 2.5-3 tháng | 1000 từ | • Menschen B1 • Studio d B1 • Aspekte Neu B1 • Netzwerk neu B1 |
• Công việc văn phòng • Văn hóa, thời sự • Ngữ pháp nâng cao • Viết email công việc |
| B2 | 2.5-3 tháng | 1.500 – 2.000 từ | • Sicher B2 • Aspekte Neu B2 • Erkundungen B2 |
• Từ vựng chuyên ngành • Thảo luận chuyên môn • Văn phong trang trọng • Viết báo cáo chuyên nghiệp |
| C1 | 9-10 tháng 190-215 buổi |
2.000 – 2.500+ từ | • Sicher C1 • Aspekte Neu C1 • Erkundungen C1 |
• Ngôn ngữ học thuật • Giao tiếp chuyên sâu • Văn phong tinh tế • Thuyết trình chuyên môn |
(*) Ghi chú: Giáo trình có thể thay đổi tùy theo trung tâm đào tạo, nhưng nội dung cốt lõi vẫn tuân theo chuẩn của Viện Goethe và khung tham chiếu châu Âu CEFR.
Phụ lục 2: Một số tài liệu học tiếng Đức online
| Nguồn | Nội dung | Ưu điểm | Nhược điểm |
|---|---|---|---|
| Deutsche Welle (dw.com/deutschlernen) | • Khóa học trực tuyến A1-B1 • Bài tập ngữ pháp • Video thời sự được biên tập đơn giản cho người học |
• Hoàn toàn miễn phí • Nội dung cập nhật thường xuyên • Có phụ đề đa ngôn ngữ • Giáo trình được biên soạn bài bản |
• Khó tìm kiếm nội dung cần học • Thiếu tương tác với người dạy |
| Easy German (YouTube) | • Video học tiếng Đức thực tế • Phỏng vấn người Đức • Giải thích văn hóa |
• Miễn phí • Tiếng Đức thực tế • Có phụ đề song ngữ • Học văn hóa song song |
• Không có lộ trình rõ ràng • Cần tự tổng hợp kiến thức • Không phù hợp ôn thi |
| Duolingo | • Bài học ngắn cơ bản • Từ vựng, ngữ pháp đơn giản |
• Miễn phí cơ bản • Học mọi lúc mọi nơi • Gamification thú vị |
• Nội dung hạn chế • Tính năng nâng cao mất phí • Không phù hợp trình độ cao |
| Memrise | • Thẻ từ vựng • Phát âm với người bản xứ |
• Phiên bản cơ bản miễn phí • Dễ học từ vựng • Phát âm chuẩn |
• Chỉ tập trung từ vựng • Tính năng Pro mất phí • Thiếu ngữ pháp |
| Goethe Institut | • Khóa học trực tuyến • Tài liệu, bài tập • Thi thử |
• Uy tín cao • Nội dung chuẩn • Giáo viên chất lượng |
• Học phí cao (300-1000€/khóa) • Lịch học cố định • Yêu cầu cam kết thời gian |
| Deutsche Akademie | • Khóa học online A1-C2 • Video bài giảng • Bài tập tương tác |
• Lộ trình rõ ràng • Giáo trình chuẩn • Hỗ trợ trực tiếp |
• Học phí 50-200€/tháng • Cần internet ổn định • Thiếu tương tác thực tế |
Hệ thống chứng chỉ tiếng Đức được công nhận
Hiện nay có nhiều loại chứng chỉ tiếng Đức được công nhận chính thức, mỗi loại có đặc điểm và mục đích sử dụng khác nhau.
Chứng chỉ của Viện Goethe
Đây là chứng chỉ phổ biến và được công nhận rộng rãi nhất trên thế giới.
Tại Việt Nam, Viện Goethe có hai cơ sở tại Hà Nội và TP.HCM và thường xuyên tổ chức thi cấp chứng chỉ cho tất cả các trình độ từ A1 đến C2.
Chứng chỉ của viện Goethe có giá trị vô thời hạn và được chấp nhận bởi tất cả cơ quan chức năng tại Đức.
Chứng chỉ telc
Chứng chỉ telc là hệ thống chứng chỉ được phát triển bởi Hiệp hội các Trường Đại học Nhân dân Đức, đặc biệt phổ biến trong lĩnh vực nghề nghiệp.
Tại Việt Nam, một số trung tâm được cấp phép tổ chức thi telc. Điểm mạnh của telc là có các chứng chỉ chuyên ngành như telc Deutsch B1+ Beruf (tiếng Đức cấp độ B1 dành cho công việc) hay telc Deutsch B2+ Beruf (cấp độ B2 dành cho người đi làm).
Chứng chỉ ÖSD của Áo
ÖSD (Österreichisches Sprachdiplom Deutsch) là chứng chỉ do Cộng hòa Áo cấp, được công nhận trong khối EU và tại Đức.
TestDaF
TestDaF (Test Deutsch als Fremdsprache) là kỳ thi chuẩn hóa dành riêng cho sinh viên nước ngoài đăng ký học đại học tại Đức, được tổ chức bởi Viện TestDaF (trực thuộc Đại học từ xa Hagen và Đại học tổng hợp Ruhr Bochum). Kỳ thi chủ yếu kiểm tra khả năng sử dụng tiếng Đức trong môi trường học thuật. Để được tham dự kỳ thi này bạn buộc phải đạt trình độ tối thiểu là B2.
Chứng chỉ ECL
ECL (European Consortium for the Certificate of Attainment in Modern Languages) là hệ thống chứng chỉ được công nhận trong Liên minh châu Âu, có giá trị tương được telc và Goethe. Tuy nhiên, hiện nay tại Việt Nam chưa có trung tâm triển khai thi cấp chứng chỉ này.
—
Hy vọng bài viết đã cung cấp đầy đủ thông tin về học và thi tiếng Đức để xin visa lao động. Với sự chuẩn bị kỹ càng và quyết tâm, chắc chắn bạn sẽ đạt được mục tiêu ngôn ngữ cho hành trình sắp tới tại Đức. Để biết thêm chi tiết về quy trình xin visa và cơ hội việc làm, mời bạn tham khảo các bài viết liên quan trên website của Vilaco nhé!
